Ooit heb ik bas gespeeld op een beschamend niveau. En hoewel ik een jaar of 35 geen bas heb aangeraakt heb ik altijd wel latente belangstelling gehad voor bas spelen. Een optreden van “The Analogues” en een jongetje dat hier riep dat hij wellicht wel bas wilde leren spelen leidde tot een impulsaankoop. Maar ja, dan moet je er ook iets mee doen. En het jongetje was onderhand afgehaakt.
Toen ik ooit jaren terug pogingen deed bas te leren spelen was dat een moeizaam proces. Je wilde natuurlijk baspartijen meespelen met bekende popnummers en daarvoor was het nodig om met cassettebandjes(!) uit te vinden hoe een nummer gespeeld moest worden. Zeker voor iemand met niet veel ervaring was dat een helse klus. Daarvoor was nogal wat doorzettingsvermogen nodig en ik ben bang dat ik dat toen niet op kon brengen. Dat was al een hele verbetering met de jaren 60 waarin aankomende popmuzikanten naar Radio Luxemburg luisterden om bepaalde popnummers te horen, dat dan vervolgens probeerden mee te spelen en als ze vastliepen moesten ze wachten tot het nummer weer gedraaid werd.
Daarmee vergeleken kom je nu wel haast in een gespreid bedje terecht. Voor elk bekend popnummer is zo te vinden welke noten je moet spelen op de bas en waar ze zitten. Het schijnt dat er muzikanten zijn die voor dit alternatieve notenschrift hun neus voor ophalen maar voor het leren spelen is het heel erg handig.
VERSE G-------------------------- D---------2-0---4---0-2---- A-------2-----2---2-------- E-0-3-4-------------------- VERSE VARIATION G---------2-0---4---0-2---- D-------2-----2---2-------- A-0-3-4-------------------- E-------------------------- CHORUS (first part to be played only once) G-------------------|-------------- D-------------------|-------44----- A-------------------|----2h4---4p2- E-22222222-22222222-|-22----------- PLAYED ON GUITAR SOLO G-------------------------- D-------------------------- A-22222222-0000000--------- E--------------------------
Daarnaast zijn er allerlei apps die het oefenen wel heel erg effectief maken. Ik gebruik zelf Yousician en hoewel ik een aantal dingen in het programma echt anders had gedaan ben ik er enthousiast over. Yousician geeft me de mogelijkheid om een trainingsbeest te worden en om daarin heel erg effectief te zijn. Ik kan trainen, meespelen met nummers waarbij de app meteen laat zien of ik de juiste noot meespeel, of het iets te laat is, iets te vroeg of precies op tijd. Het geeft me op basis van mijn prestaties punten zodat ik kan zien wat ik scoor en of ik vooruit ga. Ik krijg sterren of gouden sterren voor als ik foutloos alle juiste noten speel. En ik kom in het volgende level als ik voldoende punten haal en alles gedaan heb. Dat is dan weer wat minder. En er zitten instructiefilmpjes in.
Ik heb er nu bijna 21 uur opzitten… Dat lijkt niet eens zo veel. Maar ik heb wel 149.000 noten gespeeld. Dat moet wel effect hebben.
En het heeft effect. Ik voel hoe er automatismen ontstaan. Hoe er snelheid komt. Hoe mijn vingers steeds handiger worden.
Ik merk steeds dat bij een nieuw nummer het gevoel ontstaat dat het onmogelijk is. De snelheid, hoe ingewikkeld het is om de loopjes goed te doen, het imponeert. Ik moet me steeds een beetje over dat gevoel heenzetten. Ik weet dat ik moet oefenen. Trainen. Ik kan niet meteen meespelen met het nummer anders is het te gemakkelijk. Ik moet het eerst leren. Dus of steeds weer opnieuw beginnen als ik vastloop of naar de oefenmodus gaan. Daar kan ik een specifiek deel van het nummer trainen en daar kan ik de snelheid aanpassen. Terug naar 60% van de snelheid bijvoorbeeld om de loopjes goed te kunnen oefenen. Of alles stilzetten en zo de loopjes trainen. Ik merk dat mijn vingers soms haast automatisch de juiste dingen doen. Alsof ze zelf een geheugen hebben. Ik snap nu ook dat er een niveau is waarbij je moeiteloos speelt. Dat je vingers het kunnen overnemen. Ik herinner me de bassist op een straathoek in Madrid die met zijn ogen en zijn aandacht niet meer bezig leek te zijn met spelen.
Ik merk ook dat er een zekere mate van focus moet zijn. Niet te veel en niet te weinig. Ik moet er precies tussenin zitten om het beste resultaat te krijgen. En ik merk hoe de frustratie soms de overhand krijg en ik op stel en sprong besluit (even) te stoppen. Doorzettingsvermogen is eigenlijk alles. En het helpt dat er hier in huis mensen rondlopen die geamuseerd gezien hebben hoe ik met een bas thuiskwam en nu kijken of dit wel echt ergens toe leidt. En het helpt dat ik kan zien/horen wat ik goed doe en wat niet. Ik heb ook keuzes. Ik kan enigszins een strategie toepassen en ik merk dat ik daardoor dingen haast onbewust uitprobeer en test wat bij mij werkt of niet.
Maar het is me ook allemaal te lineair. Ik moet een bepaalde route volgen. Ik moet een level af hebben voor ik naar het volgende level kan. Ik moet elk nummer voldoende halen. Daar ben ik het fundamenteel mee oneens. Dat er een bepaalde route is en dat er een oplopende graad van moeilijkheid is snap ik. Maar ik wil er van afwijken. Het begin was veel te eenvoudig maar ik moest er doorheen en voldoende goed doen om verder te kunnen. Ik moet elk filmpje zien anders mag ik niet verder. Ik wil dingen overslaan en meer trainen op sommige aspecten. Het aanslaan van de snaren bijvoorbeeld. Daar moet ik op trainen. Dat weet ik. Ik wil bij sommige nummers doorgaan tot het perfect is maar ik doe het niet. Als de app zegt dat ik dit nummer nu voldoende beheers (en dat is niet foutloos) en naar het volgende nummer mag dan doe ik dat. Er wordt van mij geen eigen regie verlangt. Ik moet gewoon door het programma heen. En in de praktijk blijkt dat ik dat dan ook ga doen.
Geef me een route en dan volg ik die. Geef me geen route en dan moet ik nadenken.
Maar toch. Geen docent en ik oefen. Meer en intensiever dan 35 jaar geleden. De feedback die ik terugkrijg op detail niveau helpt me. Ik merk hoe mijn doorzettingsvermogen op peil blijft. En het totaaloverzicht drukt me op de feiten. Ik heb 20 uur geoefend en ik heb gedurende de hele weg vooruitgang gevoeld. Het systeem vraag me met regelmaat of ik weer iets nieuws geleerd heb en dat is steeds het geval. Ook daardoor blijft de motivatie op peil.
Die motivatie puzzelt me ook. Ik hoeft niet te leren bas te spelen. Ik kan elk moment de stekker er uit trekken zonder enige consequentie. Natuurlijk kan het gewenste einddoel zo sterk zijn dat ik daardoor vol blijf houden maar ik betwijfel of dat zo werkt bij mij. Ik moet het onderweg ook leuk vinden. En leuk vinden is ook vooruitgang voelen, plezier hebben in beter worden. Sommige basloopjes zijn echt leuk bovendien. Maar niet alles is leuk. Regelmatig is er frustratie. De vraag is natuurlijk of bas spelen zelf leuk is. Ik heb het gevoel dat dat nu nog niet echt zo is. Daarvoor is het nog een te grote struggle. Daarvoor weet ik nog te goed dat het allemaal nog te beperkt is. Het voelt soms als conditie opbouwen met hardlopen. Het wordt pas leuk als er een bepaald niveau is waardoor er een soort van gemak kan ontstaan. Misschien is dat het niveau dat de bassist in Madrid had bereikt, al had ik niet het idee dat hij er zo veel plezier in had.
Tegelijkertijd probeer ik er lessen uit te trekken voor het geven van feedback bij Diglin (zie hier de ‘werkomgeving’ voor Engels). Diglin gaat over het aanleren van de klanktekenkoppeling. Ook bij Diglin moet de feedback op detailniveau en op overzichtsniveau er voor zorgen dat er leren ontstaat en er besef ontstaat over vooruitgang. Welke feedback gaan we leerders daar geven? Er zit natuurlijk al feedback in het programma maar wat doen we met het totaaloverzicht. Hoe laten we daar leerders zien wat ze bereikt hebben en wat nog beter kan? In Diglin is de strakke lineaire route losgelaten. Je hoeft niet alles te doen of alles op een bepaald niveau te kunnen voor je door mag. Ik weet dat dat leerders nog meer uitdaagt om zelf doelen te stellen en zelf routes en strategieën te ontwikkelen.