Een van de quotes die we vaak aanhalen is van Anders Ericsson. Hij doet onderzoek naar het ontstaan van expertise of (zoals we dat vaak vertalen) naar excellente leerders.
Hij zegt dat het van groot belang voor effectief leren is dat leerders onmiddellijk feedback krijgen.
(The subjects should receive immediate informative feedback and knowledge of results of their performance.)*
Maar zijn volgende zin is minstens zo belangrijk..
Leerders moeten dezelfde (soort) taken regelmatig herhalen.
(The subjects should repeatedly perform the same or similar tasks.)
We zien bij DigLin+ in alfabetiseringstrajecten hoe belangrijk dat herhalen is. De code van de taal-tekenkoppeling moet gekraakt worden. Daarvoor is herhaling noodzakelijk. En daarvoor moet snelheid ontstaan zodat er niet alleen “lezen” ontstaat maar het ook mogelijk wordt te begrijpen wat gelezen wordt. Zolang klanktekenkoppeling, analyse en synthese nog te veel tijd vragen is er in het werkgeheugen geen ruimte om betekenis te geven aan een hele zin en aan de betekenis van de zin in het geheel van de tekst.
In “papieren” onderwijs zijn beide “regels” van Anders Ericsson voor effectief leren eigenlijk onmogelijk.
Stel ik maak een werkboek met 300 bladzijden en op elke bladzijde staat dit:
Regel 1 gaat al lastig worden (onmiddellijke feedback) maar regel 2 (herhalen) wordt echt een probleem. Wie krijg ik zo ver om dit hele werkboek in te vullen? Of om 50 bladzijden in te vullen? En met hoeveel focus gaat een leerder dit dan doen? Hoe zinvol zou dit voelen?
In de meeste werkboeken komen oefeningen maar één of enkele keren voor. En eigenlijk moet al dat werk in die werkboeken allemaal nagekeken worden. Ook al is de feedback dan niet onmiddellijk. Het is wel van belang dat er feedback komt op uitgevoerde taken.
Maar de vraag is of die uitgestelde feedback nog effect gaat hebben. Je zit niet meer in het denken dat geleid heeft tot de foutieve constatering dat 7×9 64 is. Dat denken moet eigenlijk onmiddellijk gecorrigeerd worden. Er moet onmiddellijk “nieuw” denken ontstaan en dat nieuwe denken moet leiden tot een correct antwoord. En ook waar digitaal materiaal gemaakt wordt zie je eigenlijk altijd een of andere vorm van uitgestelde feedback.
Het is een beetje als een voetballer laten oefenen op voorzetten maar niet het resultaat te laten zien van zijn acties. En dan na 5 keer voorzetten geven we feedback. De eerste was te hard, de tweede te hoog, de derde was goed… Dat maakt leren gecompliceerd.
Als er onmiddellijk feedback is kan er meteen een nieuwe poging worden gedaan en daar kunnen met kleine aanpassingen verbeteringen plaatsvinden. Als de voorzet goed gaat kan gepoogd worden dat te herhalen en vast te houden. Uiteindelijk leidt dat tot situaties waarin die voorzetten steeds goed kunnen gaan. Het is juist heel goed mogelijk om dit zonder “expert” te leren omdat de kwaliteit steeds zichtbaar is. Je ziet of het goed is of niet. Daar is geen expert voor nodig.
Die onmiddellijke feedback doet bovendien nog iets anders. Iets fundamenteels. Het levert meer focus op. Meer uitdaging. Je raakt benieuwd naar het resultaat, het werkt motiverend. Het nodigt uit om het onmiddellijk weer te doen. Beter te doen, sneller, met minder fouten.
We zien dat bij het gebruik van het materiaal van DigLin+ en Risk. Onmiddellijke feedback zorgt er voor dat wat je doet van belang is. En dat is soms letterlijk hoorbaar.
We hebben trouwens iemand die dat werkboek met die 300 bladzijden met tafels helemaal heeft ingevuld… Ja, niet op papier. Een collega heeft dit “spelletje” naar schatting 300 keer gedaan. In één sessie doe je 1 keer alle tafels tot 10. De sport was om steeds een nieuw eigen record te halen. Hij heeft het “wereldrecord” 1:59 seconden met 0 fout. Elke keer was zichtbaar of het sneller was en beter was dan de keer daarvoor. Vrijwillig… Zelf spelen?
Immediate informative feedback and knowledge of results of their performance en repeatedly performing the same or similar tasks kan leiden tot toenemende motivatie en tot effectief leren.
Jan Deutekom en Ineke van de Craats
*The Role of Deliberate Practice in the Acquisition of Expert Performance (1993)
Mooi stuk!