“Ik heb in anderhalve week hier meer geleerd dan in 10 weken op de opleiding!”

zaterdag 27 november 2010

Het clubje DTP’ers loopt anderhalve week stage bij ons. Naast de DTP’ers hebben we nog andere cursisten die stage lopen. Richard en Jantsje lopen al wat langer mee en Sikke liep vorig jaar al stage bij ons en er omheen lopen nog wat cursisten rond die vroeger stage bij ons gelopen hebben. Christian is er bijna dagelijks, Rob werkt er regelmatig. Ze komen naar het leerbedrijf omdat ze het een prettige werkplek vinden en ze het gevoel hebben dat ze hier door kunnen werken.

Het is donderdagmiddag. De afsluiting van de dag. Zoals altijd is de centrale vraag of ze wat geleerd hebben. Nu gaat het niet om deze dag maar over de anderhalve week die ze hier nu rondbrengen. Een van de cursisten zegt dat hij hier in anderhalve week meer geleerd heeft dan in 10 weken op de opleiding. De rest is het hartgrondig met hem eens. Iemand zegt iets over de duidelijke structuur en de begeleiding. Ik hoor een ander zeggen dat ze hier uitgedaagd worden.

Het ligt niet echt aan de docenten van hun opleiding. Ik ken ze. Bevlogen docenten die hard werken en van alles organiseren om deze cursisten goed onderwijs te bieden. En toch hebben cursisten in ieder geval het gevoel dat ze bij ons veel meer leren.

Docenten van de opleiding zeggen me vaak dat het voor ons wel erg makkelijk is. 2 docenten op iets van 14 cursisten. Zo kunnen zij het ook. Als het inderdaad zo is dat ze bij ons in 1,5 week meer leren dan in 10 weken op de opleiding dan kan dat waarschijnlijk ook wel uit. Bovendien zouden we het ook wel met 20 cursisten kunnen. Of 25. Het is dat we niet zoveel werkplekken hebben.

Als je iets nauwkeuriger kijkt zie je trouwens dat wij niet zo heel erg druk zijn met het begeleiden van cursisten. We zijn gewoon aan het werk. We runnen een leerbedrijfje, bouwen en onderhouden een stuk of 12 elektronische leeromgevingen, ontwerpen programma’s en houden een server in de lucht met 2 leeromgevingen voor klanten van buiten. We zijn zelfs regelmatig weg. Afspraken bij andere units, overleggen, vergaderingen.

We geven ook geen workshops of lessen. Sterker nog, we geven nauwelijks uitleg. Al is er laatst wel een workshopje gegeven. Cursist Richard kreeg zoveel vragen over Action Script dat hij spontaan een beamertje regelde en een groepje cursisten uitleg ging geven over Action Script.

Het mag soms wat chaotisch en ongestructureerd lijken maar cursisten roemen de duidelijkheid en de structuur. En hoewel ze in feite nauwelijks begeleiding krijgen denken ze dat ze uitstekend begeleid worden.

De DTP’ers zijn nu twee weken binnen. En in die twee weken zijn ze met een totaal andere omgeving geconfronteerd dan ze gewend zijn in de opleiding. De structuur is heel eenvoudig. Ze zijn om 9 uur binnen en om 4 uur kunnen ze naar huis. Om half 4 trekt Niels (een van de cursisten) aan de bel omdat dan de nabespreking plaatsvindt. Cursisten bepalen zelf wanneer ze pauze nemen en in die eerste twee weken is er een grote vrijheid om te bepalen waar ze mee aan de slag gaan. Sommige cursisten zijn met opdrachten bezig geweest. Onze website die gebouwd is in Flash wordt omgebouwd in CSS door Joshi. Jantsje is bezig een website te bouwen met Joomla. Richard bouwt aan een IPad app en er zijn hier en daar wat grafische opdrachten geweest, er is gewerkt aan rekenprogramma’s en Niels en Richard bouwen aan een nieuw inlogsysteem.

Ze hebben de beschikking over een digitale leeromgeving vol met links naar tutorials op internet over allerlei programma’s. Over Flash, Photoshop, InDesign, Illustrator etc. Ze mogen filmpjes kijken, naar muziek luisteren en MSNnen. Er is nauwelijks controle op wat ze doen. Hooguit valt de opmerking dat ze nu weer even moeten doen alsof ze aan het werk zijn. Het is wel de bedoeling dat ze wat leren. Dat staat dan ook altijd centraal bij de nabespreking. Iemand die zegt dat ie niet zoveel geleerd heeft krijgt onmiddellijk de vraag waarom hij dan niks geleerd heeft. En wat hij morgen gaat doen om te zorgen dat hij wel wat leert. Of we geven ze een specifieke opdracht zodat er wel geleerd wordt.

Omdat ze moeten leren, vragen we ze continue dingen te doen die ze nog niet kunnen. We geven in de nabespreking aan dat het goed is dat ze ergens vastlopen. Vervolgens moeten ze even doorprutsen en er eerst zelf uit zien te komen en dan moeten ze op zoek naar een bron. In het begin komen veel van de vragen nog bij ons terecht. Meestal zeggen we dan dat ze even naar Richard moeten omdat hij hier ook al mee bezig is geweest, of naar Chris of Jantsje, of naar hun klasgenoten Joshi of Robin. Of dat ze die ene tutorial kunnen gaan doen. We zijn voor de cursisten de laatste bron. Voor als er geen andere bron is.

Door de nabespreking weten cursisten ook al heel snel waar iedereen mee bezig is. En al in de eerste week gaan ze op elkaar afstappen als ze vastlopen. Of ze hebben gezien wat hun collega’s aan het maken zijn en ze willen dat ook.

Als het MSNnen en het filmpjes kijken de spuigaten uitloopt dan is er in de nabespreking een gesprek over het vinden van de balans. Je kunt best even een filmpje kijken of MSNnen maar er moet wel een zekere balans zijn. En het mag er niet toe leiden dat je ’s middags gaat zeggen dat je niets geleerd hebt. We willen uiteindelijk bereiken dat deze cursisten met alle vrijheid en ruimte leren omgaan. We zijn er van overtuigd dat je dat niet bereikt door ze dingen te verbieden. Hier moeten ze leren om op hun eigen energie te draaien in plaats van op de energie van docenten. Hier moeten ze zich zelf wel sturen.

Die nabespreking is erg belangrijk. Maar ook dat het leerbedrijfje een honk is. Hier horen ze thuis. Hier kennen ze de andere cursisten en die komen ze ook dagelijks tegen. Hier is altijd iemand die je kan helpen, ook al zijn dat meestal geen docenten.

Raar. Ik moet plotseling aan de televisieserie Cheers denken… Where everybody knows your name… and they’re always glad you came…

cheers-12

Lees meer

En? Wat geleerd vandaag?

donderdag 25 november 2010

Volgens mij is deze vraag de belangrijkste vraag die we in het onderwijs kunnen stellen. Hier gaat het om. Dit is waar onderwijs voor bedoeld is.

Wij vragen dit elke dag aan de cursisten die in ons leerbedrijfje stage lopen. Dit is de veiligheidsklep. Aan het antwoord kunnen we zien of wat we aanbieden en hoe we het onderwijs georganiseerd hebben ook effect heeft.

Het effect van de vraag op cursisten is op zich is al interessant. De cursisten gaan door de vraag beter letten op wat ze aanleren en waar ze niets van leren. En door de vraag elke dag te stellen kan ook snel bijgestuurd worden als een cursist aangeeft dat hij die dag niets geleerd heeft.

Dat betekent niet dat het antwoord van de cursist altijd klopt. Soms zegt een cursist dat hij niets geleerd heeft en dan kunnen we hem wijzen op wat hij nog niet kon en wat hij nu wel kan. Meestal klopt het antwoord trouwens wel. Cursisten kunnen vaak heel goed aangeven wat ze geleerd hebben of dat ze juist helemaal niets geleerd hebben.

Je zou denken dat deze essentiële vraag door elke docent elke dag gesteld wordt aan zijn cursisten. Dat is niet zo. Deze vraag wordt zelden gesteld in het onderwijs. En dat is op zijn minst merkwaardig.

Ik heb wel een vermoeden waarom we deze vraag niet stellen. Onderwijs zit namelijk in veel gevallen zo georganiseerd dat deze vraag stellen de organisatie van ons onderwijs uiteindelijk onderuithaalt.

In het onderwijs wordt door de docenten een aanbod gerealiseerd. Hoe dat er in de praktijk ook uitziet. Er lijkt daarbij een soort stilzwijgende en onbewuste redenatie te ontstaan. Wij zorgen er als docenten voor dat we alles aanbieden wat cursisten nodig hebben voor het diploma. Vervolgens is het aan de cursisten om dat op te nemen en te verwerken. Als dat niet het gewenste effect heeft dan ligt dat aan de cursisten. Wij hebben er tenslotte alles aan gedaan.

Als wat we aanbieden niet het gewenste effect heeft dan vinden we in cursisten allerlei factoren waardoor dat niet lukt. Er is een groot scala aan “afwijkingen” en “problematieken” die kunnen verklaren waarom wat wij aanbieden niet het gewenste effect heeft. Of we kunnen kijken naar de intake. Deze cursisten moeten er bij de intake natuurlijk uitgevist worden.

Tja..

40% van de MBO cursisten verveelt zich. 20% van de MBO cursisten valt uiteindelijk uit.

De taak van docenten is uiteindelijk er voor zorgen dat cursisten leren. En als blijkt dat onze cursisten er te weinig van leren zullen we stevig onder ogen moeten zien of wat we aanbieden wel voldoet.

Onderwijs verbeteren? Stel deze vraag. Elke dag.

Lees meer